„Oj, nie wiedziałem ja z jakiemi to wyjazd z kraju powiązany jest kolejami; tu całe moje życie wyrywa się ku wschodowi słońca (ku Polsce). Kuropatwy swojem odezwaniem się o zmroku raz za miastem obudziły we mnie całą moc tych pragnień, kiedy wrócić będzie można do kraju?”
Dzieje warszawskie Gierymskiego i Witkiewicza są jedną z najbardziej dramatycznych i żarliwych walk o malarstwo polskie i jego rangę społeczną.
W 1946 roku przekazano ze zbiorów muzealnych Lwowa i Kijowa grupę dzieł i tak zaczęła powstawać kolekcja Sztuki Polskiej Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
„Nie było ptaka, którego by nie znał, (…) a obyczaj ptactwa wędrownego podniósł poetycznością do godności dzieła sztuki” – zanotował biograf artysty.
„Całymi daniami przesiaduje w domu, mało pracuje, a jeżeli wychodzi, to w nocy, nocny pejzaż zaczyna go wtedy pociągać.”