Krakowskim szlakiem Stanisława Wyspiańskiego – Dom Józefa Mehoffera

W jakim świecie urodził się Stanisław Wyspiański?

Ul. Krupnicza 26 – Dom Józefa Mehoffera

Przenieśmy się wyobraźnią do drugiej połowy XIX wieku. Stojąc w tym miejscu znajdowalibyśmy się na przedmieściach miasta Krakowa. Kilkaset metrów stąd była by już wieś. Przed nami znajduje się Dom Józefa Mehoffera i jego muzeum. Jednak jak to bywa w Krakowie, miejsce to ma starsze warstwy i powiązania historyczne. W 1869 roku, stał tu parterowy dom, z maleńkim pięterkiem pośrodku. Urodził się tutaj Stanisław Wyspiański i spędził pierwsze cztery lata swojego życia. A w jakim świecie przyszło mu żyć?

Z jednej strony wszyscy kojarzą, że Polski nie było na mapach za życia naszego wielkiego artysty. Jednak Kraków końca XIX wieku i początku XX był miejscem gdzie niezwykle owocnie rozwijała się polska kultura. Jak to było możliwe?

Stanisław Wyspiański urodził się w Krakowie w 1869 roku. Było to tylko dwa lata po wielkich zmianach w cesarstwie Austriackim, na terenie którego znajdowało się to miasto.

Cesarstwo Austriackie w połowie XIX wieku było ogromnym i mocarnym państwem. I wszystko byłoby pewnie elegancko, gdyby nie rozwój świadomości narodowej u mieszkańców cesarstwa… Coraz większe rzesze społeczeństwa zaczynały się utożsamiać z określonym narodem. I domagały się autonomii. A było ich niemało – mieszkańcy mówili w kilkunastu językach, żadna z narodowości nie stanowiła więcej niż 30% całości. Była to jedna z przyczyn potrzebnych zmian, które nastąpiły w 1867 roku: Cesarstwo Austriackie przekształciło się w Austro – Węgry czyli wielkie państwo związkowe składające się z dziewiętnastu krajów. Większość z tych krajów posiadało względną autonomię. Jednym z nich była Galicja i Lodomeria – to w tym kraju znajdował się Kraków.

Było to tylko na dwa lata przed narodzinami Stanisława Wyspiańskiego. Dlatego myślę, że Stanisław Wyspiańskie miał nie tylko wielki talent, ale również spore szczęście. Urodził się w odpowiednim miejscu i czasie. Przyszedł na świat w Krakowie, jako syn artysty, w mieście gdzie żył i pracował Jan Matejko oraz mieście gdzie sytuacja polityczna pozwalała na rozwój polskiej kultury. Co by było gdyby urodził się w Warszawie?