Gdzie można zobaczyć maturzystę skaczącego na jednej nodze? Przy pomniku Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku Głównym. Co Jan Matejko ma wspólnego z tym miejscem?

Pomnik Adama Mickiewicza i zaangażowanie Jana Matejki w jego powstanie.

Wyobrażacie sobie konkurs na rzeźbę, w którym startuje malarz? Na dodatek dostarcza projekt wraz z długim listem własnoręcznie do rąk komisji, czyli po terminie składania prac? Tak było właśnie tym razem. Komisja w protokole zapisała, że projekt Matejki został złożony po oznaczonym w konkursie terminie i w formie wykluczonej przez program, zatem niewzięty pod uwagę w konkursie, tylko przyjęty do wiadomości. Gdy malarz usłyszał o tej decyzji, poszedł ze swoim listem do prasy i gdy jedna gazeta nie chciała go wydrukować, poszedł do drugiej. Druga gazeta wydrukowała list raz-dwa! Tylko wierząc pamiętnikowi asystenta malarza, numer gazety został skonfiskowany przez prokuraturę. To wcale jeszcze nie koniec tej historii.

Drugi konkurs również nie został rozstrzygnięty. W zasadzie był zwycięzca i wygrana praca, jednak nadal nie zdecydowano się na jej realizację. Nadal to nie było “to”. Zdecydowano przeprowadzić konkurs po raz trzeci, jednak tym razem szkic rysunku Matejki miał być podstawą prac rzeźbiarskich. Matejko nie był oficjalnie członkiem komisji, jednak prace rzeźbiarzy miały być wykonywane w Krakowie i pod nadzorem malarza. Na taką współpracę zdecydowało się tylko dwóch artystów, Gadomski i Rygier. Owocem ich pracy, według malarza był jeden projekt marnej jakości i drugi projekt znacznie odbiegający od matejkowskiego wzoru. Kolejnych rozważań nad wyborem realizatora mistrz już nie wytrzymał i wycofał się z zaangażowania w konkurs na pomnik Adama Mickiewicza.

W wyniku tego trzeciego konkursu, w 1886 roku, wybrano do realizacji Teodora Rygiera. Na zobaczenie pomnika krakowianie musieli czekać jeszcze kolejne dwanaście lat. Odsłonięcie pomnika Adama Mickiewicza odbyło się w 1898 roku, czyli prawie pięć lat po śmierci Jana Matejki. Realizacja nie przypomina za bardzo szkicu mistrza, więc może lepiej, że nie musiał się tym denerwować.