Polska sztuka na zagranicznych aukcjach. Podsumowanie 2024 roku

Henryk Hayden (1883-1970)
„Na plaży” 1916 rok
olej na płótnie, 183 x 128 cm
Christie’s, Londyn – Anglia, 8 marca 2024, estymacja: 300.000 – 500.000 GBP, cena sprzedaży (z opłatami aukcyjnymi): 630.000 GBP

Namalowana w 1916 roku, wybitna praca Henryka Haydena, o której nie zdążyliśmy napisać w naszych marcowych felietonach. Uzyskana cena – 630.000 GBP (wraz z opłatami aukcyjnymi) pokazuje, że najwybitniejsze prace tego artysty z kubistycznego okresu jego twórczości są niezwykle poszukiwane przez kolekcjonerów, a ich ceny są często nawet kilkadziesiąt (!) razy wyższe niż ceny pejzaży czy martwych natur ze schyłkowego okresu twórczości.

Olga Boznańska (1865-1940)
„Włoszki (Les italiennes)”, 1899 rok
olej na tekturze, 64,7 x 59,8 cm
Boisgirard – Antonini, Paryż – Francja, 23 kwietnia 2024, estymacja: 40.000 – 60.000 EUR, cena sprzedaży (z opłatami aukcyjnymi): 181.250 EUR

Nabywcy powyższej pracy gratulujemy aukcyjnej odwagi i walki aż do poziomu ponad 180 tysięcy EUR – jak pokazuje historia rynku sztuki, prace wybitne w ouvre każdego artysty po latach mają największe prawdopodobieństwo znacznego zyskiwania na wartości. A faktu, że jest to praca wybitna nie musimy znacząco udowadniać – najlepiej świadczy o tym fakt, że praca ta była reprodukowana za życia artystki już w 1904 roku w Tygodniku Ilustrowanym.

Stanisław Chlebowski (1835-1884)
„Strażnik”
olej na płótnie, 51,7 x 38,5 cm
Sotheby’s, Londyn – Wielka Brytania, 23 kwietnia 2024, estymacja: 60.000 – 80.000 GBP, cena sprzedaży (z opłatami aukcyjnymi): 82.250 GBP

Tak jak pisaliśmy w kwietniowym felietonie – Stanisław Chlebowski uznawany jest w szczególności przez bliskowschodnich kolekcjonerów za najlepszego polskiego orientalistę. Co istotne praca została namalowana w 1878 roku w Konstantynopolu, pochodzi więc z okresu, w którym artysta był nadwornym malarzem sułtana Abdulaziza.

Uzyskana cena – ponad 80 tysięcy funtów przekracza jakiekolwiek wyceny z polskiego rynku aukcyjnego i świadczy naszym zdaniem niezbicie, że nabywcą powyższej pracy został zapewne kolekcjoner z krajów arabskich. Jest to również 5 najwyższy wynik za pracę Stanisława Chlebowskiego w całej historii.

Władysław Czachórski (1850-1911)
„Krótki poemat”
olej na płótnie, 88.5 x 57.3 cm
Bonhams, Londyn – Anglia, 25 września 2024, estymacja: 70.000 – 100.000 GBP, cena sprzedaży (wraz z opłatą aukcyjną): 165.500 GBP

Wrześniowa aukcja w londyńskim Bonhams obfitowała w wiele wybitnych poloników – ozdobą aukcji i pracą polskiego artysty, która osiągnęła najwyższą cenę była powyższa kompozycja autorstwa Władysława Czachórskiego. Uzyskana cena, ponad 165 tysięcy funtów to wynik bardzo godziwy – mamy jednak wrażenie, że cena na polskim rynku mogłaby być jeszcze wyższa.

Józef Chełmoński (1849-1914)
„Kulig”
olej na płótnie, 125 x 176 cm
Sotheby’s, Londyn – Anglia, 4 lipca 2024, estymacja: 300.000 – 500.000 GBP, cena sprzedaży (wraz z opłatą aukcyjną): 540.000 GBP

Jeden z najbardziej spektakularnych poloników oferowanych na zagranicznych aukcjach w tym roku – namalowana w 1884 roku, potężna formatowo, wielopostaciowa kompozycja autorstwa Józefa Chełmońskiego. Praca była wielokrotnie wystawiana, poczynając od paryskiego Salonu w roku powstania pracy. Uzyskana cena 540 tysięcy funtów plasuje tę pracę wśród najdroższych, polskich obiektów sztuki dawnej w tym roku – mając jednak na uwadze olbrzymią frekwencję jaką cieszy się pierwsza z trzech monograficznych wystaw Józefa Chełmońskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie sądzimy, że był to rozsądny zakup. Gratulacje dla nowego właściela!

Andrzej Jerzy Filip Mniszech (1823-1905)
„Martwa natura z japońską wazą”
olej na desce, 180 x 94,5 cm
Millon & Associes, Paryż – Francja, 26 czerwca 2023, estymacja: 3.000 – 5.000 EUR, cena sprzedaży (bez opłat aukcyjnych):  18.000 EUR

Mijający rok był niezwykle obfity w podaż znakomitych prac autorstwa polskiego hrabiego i malarza Andrzeja Mniszcha. Opisywana i rekomendowana przez nas w czerwcu 2024 „Martwa natura z japońską wazą” okazała się najdrożej sprzedanym dziełem artysty w tym roku. Patrząc jednak na arcymistrzowską jakość malarską tejże pracy uważamy, że jej nabywca dokonał znakomitego zakupu!

Mojżesz Kisling (1891-1953)
„Portret Madeleine Sologne” 1936 rok
olej na płótnie, 73 x 54 cm
Ravenel, Taipei – Tajwan, 1 grudnia 2024, estymacja: 116.000 – 174.000 USD, cena sprzedaży (wraz z opłatami aukcyjnymi): 300.920 USD

W katalogach tegorocznych aukcji nie brakowało również prac Mojżesza Kislinga – wedle serwisu ArtPrice na rynek trafiło w tym roku 65 prac olejnych! Ku zaskoczeniu obserwatorów rynku, pracą która osiągnęła najwyższą cenę był opisywany przez nas 12 listopada 2024 „Portret Madeleine Sologne”. Pochodząca z 1936 roku praca została wylicytowana na Tajwanie za ponad 300 tysięcy dolarów – być może jest to specyfika bardzo odległego rynku a być może splot wielu pozytywnych okoliczności w trakcie trwania aukcji.

P.S. Niezwykle cieszy nas fakt, że coraz więcej prac Mojżesza Kislinga zaczyna trafiać do kolekcji nad Wisłą, co było nie do pomyślenia jeszcze 10-20 lat temu!

Alfred Wierusz Kowalski (1849-1915)
„Na polowaniu”
olej na desce, 48 x 38 cm
Rachel Davis Fine Arts, Cleveland – Stany Zjednoczone, 19 października 2024, cena wywoławcza: 12.000 USD, cena sprzedaży: 100.000 USD (plus opłaty aukcyjne)

Zopfowa kompozycja z polowania sprzedana w październiku na aukcji w niedużym domu aukcyjnym w Ohio była w naszej ocenie najciekawszą pracą tegoż artysty (a zarazem i najwyżej wylicytowaną) na zagranicznych aukcjach w tym roku. Jesteśmy przekonani, że jeśli obraz trafi w przyszłym roku na polskie aukcje to może uzyskać wyraźnie wyższą cenę niż uzyskane w październiku 100 tysięcy dolarów.

Maurycy Gottlieb (1856-1879)
„Portret Laury, narzeczonej artysty”
olej na płótnie, 58 x 46.3 cm
Bonhams, Londyn – Anglia, 25 września 2024, estymacja: 30.000 – 40.000 GBP, cena uzyskana (wraz z opłatami aukcyjnymi): 63.900 GBP

„Portret Laury” sprzedany na wrześniowej aukcji w Bonhams za nieco ponad 60 tysięcy funtów traktujemy jako sprzedaż w mocno promocyjnej cenie. Dzieło ukazujące wybrankę serca artysty – Laurę, miało znakomicie udokumentowaną proweniencję i było prezentowane na najważniejszych wystawach poświęconych Maurycemu Gottliebowi: „In the Flower of Youth” (Tel Awiw / Warszawa / Frankfurt, 1991 – 1992 rok). Mając na uwadze rangę artysty zarówno dla polskich zbiorów muzealnych jak i nielicznych kolekcji prywatnych mogących poszczycić się pracami Maurycego Gottlieba sądzimy, że jeśli praca trafi na polski rynek sztuki to jej wycena będzie znacząco wyższa.

Ewa Juszkiewicz (ur. 1984)
„Bez tytułu (za Elisabeth-Louise Vigée-Le Brun)”
olej na płótnie, 100 x 81 cm 
Christie’s, Londyn – Anglia, 9 marca 2024, estymacja: 180.000 – 250.000 GBP, cena sprzedaży (z wliczoną opłatą aukcyjną): 378.000 GBP

Pisząc o polskich dziełach sztuki sprzedawanych na zagranicznych aukcjach w ostatnich latach nie sposób nie wspomnieć o pracach Ewy Juszkiewicz. W naszej ocenie deliberowanie na temat szczegółów warsztatu artystki – tego jak kładzie laserunki, a jak maluje koronki jest mocno bezcelowe – Ewa Juszkiewicz nie jest kopistką dzieł dawnych mistrzów, lecz przetwarza je artystycznie w swojej indywidualnej manierze. Najistotniejszy jest dla nas fakt, że artystka stała się aktualnie jedną z najważniejszych ambasadorek polskiej kultury na całym świecie, a jej dzieła coraz mocniej zapisują się w międzynarodowej popkulturze. Bawi nas również nadal stosowane porównywanie artystów młodego i średniego pokolenia do Wilhelma Sasnala i jego europejskiego sukcesu sprzed lat – na tej płaszczyźnie Ewa Juszkiewicz odniosła już sukces wielokrotnie bardziej spektakularny.

Spośród 8 prac gdańskiej artystki, które pojawiły się w ostatnim roku w sprzedaży powyższa praca była naszym subiektywnym zdaniem najciekawsza i najatrakcyjniejsza wizualnie. Osiągnięta cena 378 tysięcy funtów plasuje tę pracę dokładnie w połowie wszystkich tegorocznych prac obecnych na rynku.

P.S. Analizując sprzedaż aukcyjną prac Ewy Juszkiewicz warto też podkreślić bardzo ciekawe zjawisko – po sukcesach rynkowych na światowych aukcjach w latach ubiegłych (w tym m.in. rekordowej sprzedaży „Portretu damy (wg Louisa Leopolda Boilly)” za 1.560.000 USD na aukcji Christie’s w Nowym Jorku w maju 2022) przyszła kolej na potężne zainteresowanie ze strony krajowych kolekcjonerów – na 8 prac artystki jakie pojawiły się na aukcjach w zeszłym roku, aż 4 były sprzedawane na polskich aukcjach i 3 najwyższe wyniki aukcyjne zostały uzyskane na polskim rynku.